գործնական կիրականություն

1. Պարզի՛ր, թե ընդգծված նույնանունները ո՞ր բառերի ձևերն են:

Ուզում էր`հրիհրել, դուրս հանի տղային, բայց ուժը չէր պատում: Հրիհուր լեզվակները մոտենում էին, իսկ հրշեջները դեռ չէին երևում: Շամանակին Անիքաղաքի անուն քաղաքում մի հզոր իշխան կար: Ամեն ինչ որ ժամանակին անիանել, փորձն արդյունավետ կլինի: Երազում էրերազել տեսնել այդ երկիրը: Երազում էրերազ տեսել այդ երկիրը:

2. Տրված բարդ բառերի երկրորդ արմատը փոխելով՝ ստացի՛ր նոր բարդ բառեր:

Բառապաշար — բառագետ, վիրաբույժ — վիրակապ, միամիտ — միագույն, սևահոգի — սևագիր, մանրազնին — մանախնդիր, սրբատաշ — սրբագեղ, մազապուրծ — մազակալ, փայտահատ — փայտագործ, մթնկա — մթնշաղ, դյուրահավատ — դյուրագիր, որմնադիր — որմնագիր:

Աշխատանք դասարանում

1. Կատարիր բազմապատկում.

ա) 65,103 * 10 = 6521,03

բ) 0,329 * 1000 = 329

գ) 7,393 * 10000 = 73930

դ) 0,999 * 100 = 99,9

ե) -59,32 * 10 = -593,2

զ) -0,00018 * 100 = -0,018

2. Ճի՞շտ է, որ՝

ա) 75,30 = 75,3 այո

բ) 1,64 = 1,6400 այո

գ) 96 = 96,0 այո

դ) 10,08 = 10,8 չե

ե) 40,3 = 40,300 այո

զ) 17 = 170 չե

3. Կատարիր բաժանում.

ա) 35,707 : 10 = 3,5707

բ) 0,98 : 100 = 0,0098

գ) 1,765 : 1000 = 0,001765

դ) 2 : 10 = 0,2

ե) 673,1 : 1000 = 0,6731

զ) 829 : 100 = 8,29

4. Գրիր այն թիվը, որը 100 անգամ մեծ է տրված թվից.

ա) 81,2 * 100 = 8120

բ) 0,1 * 100 = 10

գ) 0,002 * 100 = 0,2

դ) 125,1 * 100 = 12510

ե) 6,29 * 100 = 629

5. Գրիր այն թիվը, որը 100 անգամ փոքր է տրված թվից.

ա) 36,62 ։ 100 = 0,3662

բ) 81,543 ։ 100 = 0,81543

գ) 1,7 ։ 100 = 0,017

դ) 22,44 ։ 100 = 0,2244

ե) 0,003 ։ 100 = 0,000003

6. Գործվածքի 1 մետրն արժե  8,5 հազար դրամ։ Ի՞նչ կարժենա այդ գործվածքի 10 մետրը։

8,5 * 10 = 85,0

7. 100 կգ կոնֆետի համար վճարել են 72,5 հազար դրամ։ Ի՞նչ արժե այդ կոնֆետի 1 կիլոգրամը։

72,5 ։ 100 = 0,725

8. Թվանշաններով գրիր կոտորակը.

ա) զրո ամբողջ մեկ հարյուրերորդական

0,01

բ) յոթ ամբողջ քսանհինգ հազարերորդական

7,025

գ) երեսուներկու ամբողջ տասնութ տասհազարերորդական

32,0018

դ) զրո ամբողջ երկու հարյուր երեսունյոթ Հազարերորդական

0,037

ե) մինուս հարյուր ութսունյոթ ամբողջ երեք հարյուր իննսուն հազարերորդական

-187,390

9. Դիրքային գրառումով գրիր տասնորդական կոտորակը.

ա) 372/10 = 37,2

բ) 3/100 = 0,03

գ) 4567/10 = 456,7

դ) 513/10000 = 0,0513

ե) 813/100 = 8,13

զ) 932/1000 = 0,932

10. Տասնորդական կոտորակը գրիր սովորական կոտորակի տեսքով.

ա) 137,56 = 137 56/100

բ) 1,001 = 1 1/1000

գ) 3,5978 = 3 5978/10000

դ) 37,1 = 37 1/10

ե) 0,003 = 3/1000

զ) 16,99 = 16 99/100

11. Համեմատիր հետևյալ կոտորակները.

ա) 7,59 > 7,2

բ) 3,28 < 6,9

գ) 1,4 > 0,91

դ) 67,7 > 6,77

ե) 3,2454 < 3,2531

զ) 10,11 > 9,9999

Դասարանական աշխատանք

1. Տրված թվերից որո՞նք են տասնորդական կոտորակները:

Ընտրիր ճիշտ տարբերակները:

• 7 5/19

• 17/11

11/10

17/100

19/100000

2. Ո՞ր թվում է 2 թվանշանը գտնվում հարյուրերորդականների կարգում:

• 5432.9

• 543.29

54.329

• 5.4329

3. 209 ամբողջ 5 տասնորդական կոտորակը գրիր թվանշաններով:

209.5

4. 35 ամբողջ 16 հարյուրերորդական կոտորակը գրիր թվանշաններով:

35.16

5. 40 ամբողջ 3 հարյուրերորդական կոտորակը գրիր թվանշաններով:

40.03

6. 0 ամբողջ 8 հազարերորդական կոտորակը գրիր թվանշաններով:

0.008

7. Լրացրու 10,4437 թվի կարգային միավորների աղյուսակը:

Միավոր — 0

Տասնավոր — 1

Տասնորդական — 4

Հարյուրերորդական — 4

Հազարերորդական — 3

Տասհազարերորդական — 7

8. Լրացրու 234,235 թվի կարգային միավորների աղյուսակը:

Միավոր — 4

Տասնավոր — 3

Հարյուրավոր — 2

Տասնորդական — 2

Հարյուրերորդական — 3

Հազարերորդական — 5

9. Լրացրու 56,4321 թվի կարգային միավորների աղյուսակը:

Միավոր — 6

Տասնավոր — 5

Տասնորդական — 4

Հարյուրերորդական — 3

Հազարերորդական — 2

Տասհազարերորդական — 1

10. Գրիր կոտորակի տեսքով.

ա) 0,2 = 2/10

բ) 8,012 = 8012/1000

գ) 1,003 = 1003/1000

դ) 82,9876 = 829876/10000

ե) 0,367 = 367/1000

զ) 19,023 = 19023/1000

է) 0,0096 = 96/10000

ը) 0,1995 = 1995/10000

11. Գրիր դիրքային գրառումով.

ա) 197/100 = 1.97

բ) 723/10 = 72.3

գ) 13/100 = 0.13

դ) 9/1000 = 0.009

ե) 56/10= 5.6

զ) 13/10000 = 0.0013

է) 1234/1000 = 1.234

ը) 45/1000 = 0.045

Աշխատանք դասարանում

1. Լուծիր հավասարումը՝

304 : 𝑥 = 8

x = 304 : 8

x = 38

2. Ընտրիր հավասարման արմատը:−8𝑦=−16

• -20

• -2

• 20

• 2

3. Որոշիր անհայտ արտադրիչը:

1) Եթե 3⋅𝑑 = 9, ապա 𝑑 =

d = 9 : 3

d = 3

2) Եթե 𝑘 ⋅ 8 = 40, ապա 𝑘 =

k = 40 : 8

k = 5

3) Եթե 7 ⋅ 𝑒 = 56, ապա 𝑒 =

e = 56 : 7

e = 8

4. Լուծիր հավասարումը.

ա) 2x + 8x + 22 = 122

2x + 8x = 122 – 22

10x = 100

x = 10

բ) 10𝑦+𝑦−5𝑦=114

6y = 114y = 19

գ) 2014 : 𝑥 = 541 − 488

2014 : x = 53

x = 2014 : 53

x = 38

դ) −3𝑥−33=8𝑥+55

-3x – 8x = 33 + 55

-11x = 88

x = -8

5. Լուծիր հավասարումը օգտվելով բազմապատկման բաշխական օրենքից.

ա) 8⋅(3+𝑦)−5𝑦=4𝑦−63

բ) 3 ⋅ (4 – x) = 2⋅ x + 1

գ) 5 ⋅ (x – 9) + 6 ⋅ (2 – x) = 1

Դասարանական աշխատանք

1. Հետևյալ խնդիրները լուծիր հավասարումներ կազմելու միջոցով.

ա) Տուփի մեջ կոճակներ կային։ Երբ տուփի մեջ դրեցին ևս 30 կոճակ, նրանց քանակը դարձավ 95։ Քանի՞ կոճակ կար տուփի մեջ։

95 – x = 30

x = 95 – 30

x = 65

բ) Երկու տակառներից առաջինում կար 48 լ ջուր, երկրորդում՝ 30լ։ Ինչքա՞ն ջուր պիտի վերցվի առաջին տակառից, որպեսզի երկու տակառներում մնա ընդամենը 60լ ջուր։

48 – x + 30 = 60

48 – x = 60 – 30

48 – x = 30

x = 18

2. Երբ Մանեն կարդաց գրքի մի ամսը, պարզվեց, որ նրան կարդալու համար 40 էջ ավելի է մնացել, քան արդեն կարդացել է։ Քանի՞ էջ ունի գիրքը։

2x + 40

3. Որոշ ճանապարհ անցնելուց հետո պարզվեց, որ 10 կմ-ով ավելի պակաս է մնացել անցնելու, քան արդեն անցել են։ Որքա՞ն ճանապարհ պետք է անցնեին։

անցած ճանապարհ – x

մնացել է – x – 10

x + x – 10

4. Բարձրահարկ շենքում երկսենյականոց բնակարանները մեկսենյականոց բնակարաններից 3 անգամ շատ են։ Գտիր երկսենյականոց ու մեկսենյականոց բնակարանների ընդհանուր քանակը։

x + 3x = 4x

5. Մի բնակավայրում կան միայն մեկհարկանի ու երկհարկանի տներ։ Ընդ որում, երկհարկանի տները 10 անգամ քիչ են, քան մեկհարկանիները։ Ընդամենը քանի՞ տուն կա այդ բնակավայրում։

6. Լուծիր հավասարումը.

ա) 2(x + 5) = 4

բ) 20 + 5(x + 1) = 0

գ) -(x + 13) = 7

դ) 6 – 3(3 – 6x) = 6

ե) 3 – 2(x + 5) = 1

զ) 5 + 2(4 – x) = 10

Դասարանական աշխատանք

1. Լուծիր հավասարումը.

ա) x – 832 = 174

x = 832+174

x = 1006

բ) x – 303 = 27

x = 303 +27

x = 330

գ) 1405 – x = 108

x = 1405 – 108

x = 1287

դ) 84 + x = 124

x = 124 – 84

x = 40

2. Հավասարման արմա՞տ է արդյոք 3 թիվը.

ա) x – 5 = 0

x = 5+0

բ) 2x = 6

x = 6 : 2

x = 3

գ) 7 – x = 0

x = 7 – 0

x = 7

դ) x = 6 – x

x + x = 6

2x = 6

x = 3

3. Ո՞ր հավասարման արմատն է 1 թիվը.

• 2x = 5

• 4x = 0

• 7x = 7 7 * 1 = 7

• 6x + 8 = 14 6*1 + 8 = 14

• 8 – x = 7 8 – 1 = 7

4. Լուծիր հավասարումը.(4-6 վարժություններ)

ա) 15 – 3x = 0

15 = 3x

x = 5

բ) 4x + 2x – 7 = 5

գ) 7x + x + 3 =19

դ) 3x – 1 – 2x

ե) 3x – 6 = x

զ) x + 3 = 3x – 7

5.

ա) 3 – x = 1 + x

բ) 7x + 2 = 3x -10

գ) 5x – 8 = 3x – 8

դ) 1/2x – 3 = 2 – 1/3x

6.

ա) 2(x – 5) = 9

բ) 12 + 3(x – 1) = 0

գ) -(x + 8) = 3

դ) 1 – 5(2 – 3x) = 6

ե) 7 – 3(x + 1) = 6

զ) 5 – 2(3 – x) = 11

7. Կազմիր հավասարում և լուծիր այն.

ա) x թվին գումարել են 4 և ստացել են 19։

բ) x թվից հանել են 10 և ստացել են 7։

գ) 35-ից հանել են x թիվը և ստացել են 5։

դ) 11-ին գումարել են x թիվը և ստացել են 25։

8*. Մանկապարտեզում կան 14 աղջիկ և 12 տղա։ Եթե երեխաների կեսը գնա զբոսնելու, ապա նրանցից ամենաքիչը քանի՞սը կլինեն աղջիկներ։