Ես իմ անուշ Հայաստանի

1. Բացատրի՛ր բառերը՝ արևահամ, սազ, ողբանվագ, արնանման, վիշապաձայն, վսեմ, հնամյա, խրճիթ, խոցել, յար, փառք։

արևահամ – քաղցր

սազ – երաժշտական գործիք

ողբանվագ – լացելով

արնանման – արյունին նման

վիշապաձայն – բարձր ձայն

վսեմ – վեհ

հնամյա – հին

խրճիթ – աղքատ տնակի տանիք

խոցել – մցնել

յար – սիրելի

փառք – համբավ

2. Դուրս գրի՛ր բարդ բառեր։

արևահամ, ողբանվագ, վիշապաձայն, արնանման։

3. Քո բառերով ներկայացրո՛ւ բանաստեղծության բովանդակությունը։

չարենց գովում է հայոց աշխարհ, հայաստան, համեմատելով այն քաղցր մրգերի հետ

4. Համացանցից ճշտի՛ր ,թե ովքեր են Նարեկացին և Քուչակը։

Նարեկացի – հոգևորական, աստբածաբան, բանաստեղծ

Քուչակը – միջնադարյան բանաստեղծ

5. Դուրս գրիր մակդիրները։

հայի դաշտերում հոգիս է թռչում

ես սիրված եմ իմ անուշ Հայաստանից

հայաստանը իմ սրտում անուշ ու անվերջ

իմ հայաստանի երկնքում լուսավառություն

սիրում եմ իմ հայաստանյան բարիք

իմ հարազատ հայաստան սիրելի ու անշեջ

հայրենիքը սրտիս մեջ անտառներ ու լեռներ

հայաստանն իմ աշխարհն է անուշ ու անմահ

բարձրացնող լեռների տակ ես ու իմ Հայաստանը

տիեզերք ինձ համար սկսվում է իմ Հայաստանը

Հնչում են օրերը, կանչում են,

Հնչում են օրերը, կանչում են,

Օրերը – կարմիր ու բոսոր.

Օրերը ղողանջ ու հնչյուն են,

Զնգում են՝ հրե ու հզոր:

Ու սիրտս զնգում է, զնգում է,

Թռչում է՝ կրակ է ու բոց.

Լսո՞ւմ ես սրտի իմ զնգունը,

Լսո՞ւմ ես, լսո՞ւմ ես, թե ոչ…

Կրա՛կ կա սրտիս մեջ, կրա՛կ կա,

Հրդեհ է՝ վառվում է հրկեզ.

Ալիքը, կուզեմ, որ արա՛գ գա –

Անդարձ է կարոտը երգիս:

Կուզեմ, որ կյանքի մեջ գալիք այն

Երգերս զնգան ու հնչեն

– Կուզեմ, որ լսե, ա՜խ, գալիքը

Երգերս այս վառ ու հնչեղ…

1. Բացատրի՛ր բառերը՝ բոսոր,ղողանջ, հրե, բոց, գալիք։

բոսոր – ծիրանագույն,

ղողանջ – զանգի ձայն,

հրե – կրակով պատված,

բոց – կրակի լեզու,

գալիք – եկող բան

2. Ի՞նչ գույն է փոխանցում բանաստեղծությունը։ Դո՛ւրս գրիր գույն արտահայտող բառերը։

նարնջագույն, կարմիր

Օրերը – կարմիր ու բոսոր.

3. Ի՞նչ տրամադրություն, զգացում է փոխանցում բանաստեղծությունը։

կարոտ, ուրախություն

4. Փորձի՛ր մեկնաբանել բանաստեղծությունը։

Բանաստեղծությունն արտահայտում է և ուրախություն և տխրություն։

Պատասխանել հարցերին

1. Մարդը ինչպե՞ս է վարակվում Էխինակոկով:

Մարդիկ վարակվում են շների և կատուների հետ հաճախ շփվելիս:

2. Ի՞նչ է ֆինան:

Ֆինան հեղուկով լցված թափանցիկ բշտիկ է։

3. Ինչպե՞ս է ընթանում եզան երիզորդի զարգացումը։

Մարմնի միջին մասում յուրաքանչյուր հատված ունի սերմնարաններ և ձվարան, որոնցում զարգանում են արական և իգական սեռական բջիջները: Մարմնի վերջին հատվածները պարունակում են արդեն բեղմնավորված ձվեր (տեղի է ունենում ինքնաբեղմնավորում):

գործնական քերականություն

1. Սխալները գտիր Նախադասությունների միտքն արտահայտի՛ր այլ կերպ՝ ընդգծված բառերը փոխարինելով ուրիշներով:

Թանգարանում սրահներից յուրաքանչյուրում ցուցադրվող վաթսուն առարկա կա:

Պետք է լինի՝ վաթսունական առարկա։

Դպրոցի բոլոր դասարաններում տասնհինգական սեղան է դրված:

Պետք է լինի՝ տասնհինգ սեղան։

Ամեն մի երամում տասնհինգ կռունկ է:

Պետք է լինի՝ տասնհինգական կռունկ։

Այդտեղ յուրաքանչյուր գետ երեք վտակ ունի:

Պետք է լինի՝ երեքական վտակ։

Շենքերի նկուղները երկուական ելք ունեն՝ հիմնական և վթարային:

Պետք է լինի՝ երկու ելք։

Տղաներին հազարական դրամով պարգևատրեցին:

գործական քերականություն

Սխալները գտի ՛ր և ճշտի՛ր:

ա) Օրվա մեջ քսան սիգարետ ծխողն ամեն տարի ավելի քան հարյուր

տասնյոթ հազար քառակուսի սանտիմետր թուղթ ծուխ ու մոխիր է դարձն ում:

Այդքան թուղթը բավական է երեք հարյուր էջ ունեցող մի գիրք հրատարակելու համար:

բ) Մի անգամ տասնվեց տղա բաժանվեցին երկու խմբի – երկուական:

Իրար ետևից յութանասունհինգ բառ թելադրվեց:

Այդ բժիշկի երեսունհինգ վիրահատություններն էլ հաջող են անցել:

Հիսունչորս հոյակապ նկարով այդ գիրքը շատ հին էր:

գործնական քերականություն

1. Փակագծում տրված գոյականներն ու բայերը համաձայնեցրո՛ւ դերանունների հետ:

Ոչ ոք չիմացավ, թե որտեղի՛ց հայտնվեց:

Ոչ մեկը չփորձեց հակաճառել, նա այնքա˜ն բարկացած էր:

Բոլոր ճանապարհները մի տեղ տանելում :

Բոլորը հրավիրած էին կիրակի օրվա հավաքին:

Կարծես թե ամբողջ քաղաքը հրապարակ էր լցվել:

Ամբողջը դարձավ կրակի բաժին:

Գործնական քերականություն

1. Փակագծում տրված բառերը գրի՛ր կետերի փոխարեն՝ դնելով պահանջված թվով:

Այն ժամանակ Լեհաստանում ապրիլին հարյուր տասնինը վայրի ցուլ, որից չորս պահվել է փորձատեսությունում , յոթը՝ կենդանաբանական այգիներում, իսկ հարյուր ութ ցուլ կա՛մ արգելանոցներում է ապրել, կա՛մ ազատ արածել է՝ որտեղ որ պատահեր, բայց և անտառային նախարարության մշտական հսկողության տակ էր:

Իսկ առաջներում, երբ անտառի թավուտներում արածում էր ավելի քան հազար հինգ հարյուր ցուլ, ոչ մեկը չէր հետևում նրանց:

Միայն Ուգանդայի Մյավա թերակղզում իննսուն գետաձի ավելի քան հարյուր խոտաճարակ խոշոր կենդանի են ապրում:

Վահան Տերյան

1.Գրի՛ր 5 հետաքրքիր փաստ Տերյանի մասին։

1897 թվականին Տերյանը մեկնում է Թիֆլիս և պատրաստվում է ընդունվելու Մոսկվայի Լազարյան ճեմարան։

1899 թվականին Տերյանը ընդունվում է Լազարյան ճեմարան, ուր ծանոթանում է Ալեքսանդր Մյասնիկյանի, Պողոս Մակինցյանի, Ցոլակ Խանզադյանի հետ։

Ավարտում է Լազարյան ճեմարանը 1906 թվականին և ընդունվում Մոսկվայի պետական համալսարան, որից կարճ ժամանակ հետո ձերբակալվում է հեղափոխական գործունեության համար ու նետվում Մոսկվայի Բուտիրկա բանտը։

1908 թվականին Թիֆլիսում լույս է տեսնում Տերյանի ստեղծագործությունների «Մթնշաղի անուրջներ» ժողովածուն։

1915 թվականին «Մշակ» թերթում հրատարակվում է բանաստեղծի «Երկիր Նաիրի» շարքը։

2. Գտի՛ր հուշեր, հետաքրքիր պատմություններ Տերյանի մասին և ներկայացրու բլոգումդ։

14 տարեկանից Վահանը Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանի աշակերտ էր։ Սկզբում ամաչկոտ էր, մարդախույս, հետո ավելի շփվող ու նախաձեռնող է դառնում։ 17 տարեկանում մի քանի ընկերների հետ սկսում է թերթ հրատարակել՝ դառնալով խմբագիրը։ Սկզբում հանդես էր գալիս Շվին կեղծանունով։

Այդ շրջանից Տերյանը նետվում է նաև հանրային կյանքի հորձանուտը։ 1905-ին ապստամբություն է կազմակերպում հունարենի ու մաթեմատիկայի ուսուցիչների դեմ, որոնք ծաղրում էին ուսանողներին։ Մեկ տարի անց ձերբակալվում է՝ Ալեքսանդր Մյասնիկյանին (Խորհրդային Հայաստանի ապագա ղեկավարը) ապաստան տալու համար։ 13 օրից ազատ է արձակվում։

Այս շրջանում Թիֆլիսում հանդիպում է Ավ․ Իսահակյանի հետ։ Ընկերոջ խորհրդով Տերյանը ցույց է տալիս «Նյուրա» խորագրի ներքո գրված իր մի քանի բանաստեղծությունները։ Իսահակյանը չի հավանում․ «Վահանն իրեն դեռ չէր գտել․ հրաշքը տեղի չէր ունեցել․․․»։

Երկու տարի անց՝ 1908-ին, լույս է տեսնում Տերյանի «Մթնշաղի անուրջներ» ժողովածուն։ Հովհ․ Թումանյանը կարդում է Տերյանի բանաստեղծություններն ու ասում․ «Ես ուրախությամբ ողջունում եմ Ձեր մուտքը գրական ասպարեզ։ Բարով եկաք։ Դուք ավելի լավ եք սկսում, քան մենք»։

3. Ի՞նչ բանաստեղծական ժողովածուներ ունի Տերյանը։ Նշե՛ք վերնագրերը։

Մթնշաղի անուրջներ

    Գործնական քերականություն

    1. Գտի՛ր թվականները և պարզի՛ր, թե դրանց հետ գոյականներն ու բայերը ի՞նչ թվով են գործածվում:

    Գտածոն յոթանասուն միլիոն տարվա հնություն ուներ:

    Միայն տասը ամիս հետո տուփը կարելի է բացել:

    Փոքրիկ հովիվը երեսուն–երեսունհինգ գառ էր պահում: Մի օր երեքը գայլի բաժին դարձավ:

    Հիսուներկու շենքից տասներեքը կառուցվել է:

    Տասներկու օր մնաց քարանձավում, մինչև որ անձավի մուտքը բացվեց:

    Միայն մի քաղաքում` Բոմբեյում, մարդիկ յոթանասուն լեզվով ու բարբառով են խոսում:

    2. Թվականները գտի՛ր և պարզի՛ր, թե դրանց հետ գոյականները ո՞ր դեպքում են հոգնակի թվով գործածվում:

    Միջոցառմանը հարյուր իննսունվեց երեխա մասնակցեց:

    Մասնակից հարյուր իննսունվեց երեխանները նույն երգը երգեցին:

    Երբեմն, սառնամանիքների ժամանակ, երկնքում երկու կամ երեք արև է երևում:

    Մի անգամ, 1868թ. ապրիլի իննին, ուրալյան երկնքում միաժամանակ ութ արև երևաց: Մեկն իսկական էր, մնացած յոթ արևները կեղծ էին:

    Աշուն է. օրերը ցրտում են։

    Աշուն է. օրերը ցրտում են…Գիշերը սուզվում է միգում.Այնքան քնքշություն կա սրտում իմ,Այնքան մեղմություն իմ հոգում։Այնքա՜ն տխրություն, և անուշ է,Անուշ է ցավն այս հետին.—Բոլորը երազ է և հուշ է,Ոսկի է — թափվում է գետին…

    1. Անծանոթ բառերը դուրս գրի՛ր և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:

    Մեգ — մառախուղ։

    2. Առանձնացրու՛ աշունը նկարագրող տողերը հերոսի զգացումը նկարագրող տողերից:

    Աշուն է. օրերը ցրտում են…Գիշերը սուզվում է միգում.

    3. Բացատրի՛ր պատկերը.

    Բոլորը երազ է և հուշ է,

    Ոսկի է — թափվում է գետին…

    Տերյանը ուզում էր ասել, թե ինչքան սիրուն է աշունը և ոսկեգույն տերևները ինչքան սիրուն են թափվում գետնին։

    4. Քո կարծիքով ինչի՞ն է վերաբերում ոսկի է բնորոշումը՝ աշնան՞նը, երա՞զին, հուշի՞ն, թե՞ այլ բանի:

    Իմ կարծիքով աշնանը։

    5. Ի՞նչն է իշխում բանաստեղծության մեջ՝ պատկե՞րը, ձա՞յնը, գու՞յնը, զգացո՞ւմը, այլ:

    Այս բանաստեղծության մեջ իշխում է զգացումը։

    Տխրություն

    Սահուն քայլերով, աննշմար, որպես քնքուշ մութի թև, Մի ըստվեր անցավ ծաղիկ ու կանաչ մեղմիվ շոյելով.Իրիկնաժամին թփերն օրորող հովի պես թեթև Մի ուրու անցավ, մի գունատ աղջիկ ճերմակ շորերով…Արձակ դաշտերի ամայության մեջ նա մեղմ շշնջաց,Կարծես թե սիրո քնքուշ խոսք ասաց նիրհող դաշտերին.—Ծաղիկների մեջ այդ անուրջ կույսի շշուկը մնացԵվ ծաղիկները այդ սուրբ շշուկով իմ սիրտը լցրին…

    1. Անծանոթ բառերը դուրս գրի՛ր և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:

    Մեղմիվ — Մեղմորեն

    2. Դուրս գրի՛ր համեմատությունները:

    Իրիկնաժամին թփերն օրորող հովի պես թեթև Մի ուրու անցավ, մի գունատ աղջիկ ճերմակ շորերով…

    3. Ո՞ր բառն է ավելի հարազատ բանաստեղծության ոգուն՝ ստվե՞րը, ուրո՞ւն, թե՞ աղջիկը:

    Աղջիկը

    4. Բանաստեղծական ո՞ր պատկերն է իր մեջ խտացնում ընդհանուր տրամադրությունը:

    Գունատ աղջիկ, նիրհող դաշտեր

    5. Ցույց տուր բանաստեղծության կապը վերնագրի՛ հետ:

    Մի ուրու անցավ, մի գունատ աղջիկ

    6. Ինքդ վերնագրի՛ր բանաստեղծությունը:

    Սիրո խոստովանություն